امروزه یکی از داغ‌ترین بحث‌ها در بین جوانان، دانشجویان، کارمندان و نخبگان بحث مهاجرت است. همان‌طور که شاهد هستید خیلی از این افراد برای آسان‌تر شدن شرایط زندگی به دنبال مهاجرت به اروپا هستند. از سوی دیگر جمعیت خیلی وسیعی از افرادی که قصد مهاجرت به اروپا را دارند؛ آلمان را به‌عنوان کشور مقصد برگزیده‌اند. اما به‌هرحال مهاجرت به آلمان بحث ساده و پیش‌پاافتاده‌ای نیست و باید جنبه‌های مختلف آن بررسی شوند تا شما درنهایت مهاجرت موفقی داشته باشید. راه‌های مختلفی برای مهاجرت به این کشور وجود دارد و بررسی دقیق هرکدام دارای اهمیت است. ما در ادامه این متن قصد داریم تا با بررسی کشور آلمان، انواع مهاجرت به المان و شرایط مهاجرت به آلمان، در پیمودن این مسیر شما را یاری کنیم. پس همراهی شما تا پایان متن نه‌تنها باعث می‌شود به جواب خیلی از سؤالات خود برسید؛ بلکه شما را سردرگمی خارج کرده و در گرفتن یک تصمیم درست یاری خواهد کرد.
آشنایی با کشور آلمان
آلمان ازجمله کشورهای واقع در اروپای مرکزی است. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر آلمان برلین است؛ اما بد نیست بدانید که فرانکفورت، مرکز مالی آلمان محسوب می‌شود. آلمان ازلحاظ تقسیم‌بندی از ۱۶ ایالت تشکیل شده است. زبان رسمی این کشور آلمانی است. این کشور با کشورهایی ازجمله سوئیس، اتریش، هلند، بلژیک، فرانسه و دانمارک همسایه است و با بیش از ۸۳ میلیون نفر جمعیت، پس از روسیه دومین کشور پرجمعیت اروپا به شمار می‌رود.
مزایای مهاجرت به آلمان
همان‌طور که شاید شما هم شاهد بوده باشید، خیلی از مردم به دنبال آن هستند تا به فرصتی برای مهاجرت به المان دست پیدا کنند. اما این علاقه و تقاضا برای مهاجرت به این کشور بی‌دلیل نیست. شاید یکی از اصلی‌ترین دلایل این باشد که بیشتر خواسته‌هایی که مردم دارند؛ در آلمان برآورده می‌شود. این مطلوبیت از آنجا حاصل شده است که آلمان دارای شرایط اقتصادی مطلوب و فرصت‌های شغلی خوب است. همچنین سیستم آموزشی و فرهنگ مردم این کشور نیز بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است.
در کنار این‌ها حضور آلمان در اروپا و داشتن دسترسی‌های خوب به دیگر کشورهای اروپایی، یکی از اصلی‌ترین دلایل برای مهاجرت به المان محسوب می‌شود. در ضمن به خاطر عضویت آلمان در اتحادیه اروپا، واحد پول این کشور یورو است که از اعتبار و قدرت زیادی در معاملات اقتصادی جهان برخوردار است. البته یورو یکی از واحدهای پولی گران برای ایرانیان به شمار می‌رود؛ به همین دلیل ممکن است مهاجرت به کشور آلمان و زندگی در این کشور برای ایرانیان کمی گران تمام شود.
تفاوت اقامت دائم و تابعیت در آلمان چیست؟
شاید خیلی از افراد تفاوتی برای اقامت و تابعیت قائل نشوند؛ اما در ادامه قرار است تفاوت میان این دو مورد را به‌صورت واضح برای شما توضیح دهیم. اقامت آلمان می‌تواند به دو صورت دائمی یا موقتی باشد. درواقع اقامت به این معنا است که شما با داشتن یک ویزای قانونی در مرزهای آلمان ساکن بوده و به تحصیل یا کار مشغول هستید. در این صورت شما یک فرد مهاجر هستید و خارجی تلقی می‌شوید. بنابراین حتی با داشتن اقامت دائمی نیز حقوق شما به‌عنوان یک مهاجر با حقوق شهروندان آلمانی متفاوت خواهد بود.
به عبارت بهتر می‌توان گفت که مرحله اول ورود به آلمان، اقامت موقت است. پس از آن، اگر شما به مدت 3 تا 5 سال مالیات آلمان را پرداخت کنید؛ میتوانید برای درخواست اقامت دائم اقدام کنید. پس از گذشت حدود 8 سال از موافقت با اقامت دائم شما در این کشور، میتوانید درخواست تابعیت را ارائه داده و پاسپورت آلمانی را دریافت کنید.
بنابراین می‌توان گفت مهم‌ترین تفاوت بین این دو مورد این است که با گرفتن تابعیت، شما شهروند آلمان به شمار می‌روید و از حقوق شهروندی برخوردار هستید. این بدان معنی است که شما اجازه دارید در انتخابات آلمان شرکت کرده و رای دهید. از دیگر مزایای داشتن تابعیت، حرکت آزاد در این کشور و برخورداری از حمایت کنسولگری است. اما با دریافت اقامت دائم آلمان، شما تنها مقیم این کشور خواهید بود و حق شرکت در انتخابات را ندارید. بااین‌حال میتوانید هر زمان که خواستید از این کشور خارج شده و دوباره به آن برگردید. این مزیتی است که شامل ویزاهای اقامت موقتی نمی‌شود.
انواع تابعیت
گرفتن تابعیت آلمان بدین معنا است که پس از یک دوره خاص زندگی کردن در آلمان به‌عنوان یک مقیم دائم، شما میتوانید درخواست تابعیت کنید. نکته مهم اینجا است که قوانین آلمان دو تابعیتی بودن را قبول نمی‌کنند؛ بنابراین برای دریافت حق شهروندی این کشور، باید از تابعیت اولیه خود بازگردید. این تابعیت پیچیدگی‌ها و محدودیت‌هایی نیز دارد؛ بنابراین همه قادر به دریافت کردن این تابعیت نیستند. در ادامه با چند مورد از انواع تابعیت آلمان آشنا خواهید شد:
- تابعیت از طریق تولد
این نوع تابعیت مخصوص افرادی است که از پدر و مادر آلمانی به دنیا نیامده، اما در مرزهای این کشور چشم به جهان گشوده‌اند.
- تابعیت از طریق ازدواج
این نوع تابعیت مخصوص افرادی است که با یک مقیم دائم آلمان ازدواج می‌کنند. این فرد باید پیش از ازدواج، به مدت سه سال به‌عنوان مقیم دائم در آلمان سکونت داشته باشد. شما در صورت ازدواج با چنین فردی، باید پس از گذشت دو سال از ازدواجتان برای گرفتن تابعیت اقدام کنید. همچنین افرادی که با یک شهروند آلمانی ازدواج می‌کنند نیز می‌توانند پس از 3 سال درخواست این نوع تابعیت را بدهند.
- تابعیت از طریق تبار
این نوع تابعیت مربوط به افرادی می‌شود که خونِ آلمانی داشته باشند؛ یعنی حداقل یکی از پدر یا مادر آنها آلمانی بوده باشد.
- دریافت دوباره تابعیت آلمان
این نوع مربوط به افرادی می‌شود که قبلاً از تابعیت آلمانی خود چشم‌پوشی کرده یا به هر دلیل غیر از فعالیت‌های مجرمانه این تابعیت را از دست دادند.
انواع راه‌های مهاجرت به آلمان
امروزه افراد زیادی قصد مهاجرت به آلمان را دارند. اما همه این افراد به یک منظور واحد مهاجرت نمی‌کنند؛ بلکه هرکدام برای اهداف مختلفی، شرایط مهاجرت به آلمان را بررسی می‌کند. به همین دلیل راه‌های مختلفی برای مهاجرت به این کشور وجود دارد که شما باید با توجه به شرایط خود، بهترین آنها را انتخاب کنید. در این قسمت قرار است شما را با چند نوع از انواع مهاجرت به المان آشنا کرده و به‌صورت خلاصه شرایط هر مورد را نیز بررسی کنیم:
-
مهاجرت به آلمان برای اشتغال
امروزه آلمان از کمبود نیروهای ماهر، افراد با صلاحیت بالا و همچنین نیروی کار رنج می‌برد؛ به همین دلیل به‌صورت مستمر به دنبال جذب متخصصان فناوری اطلاعات، مهندسان، نیروهای پزشکی و سایر افرادی که دارای تخصص هستند، می‌گردد. بنابراین مقامات مهاجرت این کشور، شرایط سخت‌گیرانه برای رفتن به آلمان را کاهش داده‌اند تا این افراد تشویق شده و چمدان‌های خود را هرچه زودتر برای نقل‌مکان به آلمان ببندند. بنابراین یکی از محبوب‌ترین فرصت‌ها برای مهاجرت به المان یافتن شغل مناسب در این کشور است.
پس اگر قصد شما استفاده از شرایط مهاجرت کاری به آلمان است؛ باید شرایط زیر را فراهم کنید:
- شما باید شغلی مناسب برای خود بیابید که از اتباع خارجی جذب نیرو می‌کند.
- برای ویزای کار آلمان اقدام کنید.
- به آلمان رفته و اجازه اقامت کاری خود را دریافت کنید.
برای دریافت اجازه کار در آلمان، علاوه بر این موارد کارفرما و کارمند باید ثابت کنند که:
- در شغل انتخاب‌شده کمبود نیروی کار از آلمان و اتحادیه اروپا وجود دارد؛ بنابراین آنها ناچار هستند که برای پر کردن این موقعیت از مهاجران دیگر کشورها استفاده کنند.
- کارمند ازنظر محیط کار و ازنظر حقوق، باید شرایط مشابهی با دیگر کارمندان آلمان دارا باشد.
- کارمند تمام شرایطی شغلی و تحصیلی مربوط به شغل انتخابی را دارا باشد.
- شرکت استخدام‌کننده باید کلیه موارد خواسته‌شده برای استخدام افراد خارجی مانند اسناد و مدارک ثبت‌نام و گواهینامه را از مقامات آلمانی درخواست کرده باشد.
در صورت عمل به مراحل بالا به‌احتمال‌زیاد شما میتوانید اقامت خود را به‌عنوان یک کارمند، در آلمان دریافت کرده و فرصت کار در آنجا به شما داده خواهد شد. بدین ترتیب تا زمانی که فرصت کار داشته باشید؛ به شما اجازه اقامت در آلمان داده خواهد شد. البته اگر کارفرما قصد ادامه کار با شما را داشته باشد؛ پس از نزدیک شدن به زمان انقضای مجوز اقامت کاری‌تان، میتوانید برای تمدید اقدام کنید. البته جا دارد به این نکته اشاره شود که اگر کارگر غیر ماهر هستید؛ مهاجرت به المان بر اساس شغل، شرایط دشواری برای شما پیدا می‌کند.
-
مهاجرت به آلمان برای تحصیلات
یکی از مزیت‌های مهاجرت به آلمان از طریق تحصیلات، این است که شما میتوانید در این کشور از مزایای تحصیل رایگان استفاده کرده و یا تحصیلتان هزینه بسیار اندکی خواهد شد. این موضوع، مزیتی است که در دیگر مقصدهای مهاجرت مانند آمریکا دیده نمی‌شود. به همین دلیل آلمان کشور محبوبی برای افرادی است که قصد ادامه تحصیل دارند.
پس اگر قصد ماجرت به کشور آلمان از طریق تحصیلات را دارید؛ در ادامه به چند مورد از مراحلی که باید طی کنید اشاره می‌شود:
- شما باید از یک دانشگاه آلمانی نامه پذیرش دریافت کنید.
- شما باید منتظر رسیدن پاسخ از دانشگاه موردنظر باشید.
- شما باید در آزمون ارزیابی صلاحیت شرکت کنید یا در یک دوره بنیادی در آلمان ثبت‌نام و شرکت کرده باشید.
این‌ها مواردی هستند که شما با فراهم کردن شرایط موردنیاز برای آنها، میتوانید اقدامات لازم برای مهاجرت به آلمان از طریق تحصیلات را انجام دهید. البته برای این نوع مهاجرت شما باید ویزای تحصیل در آلمان را دریافت کنید.
-
مهاجرت به آلمان برای کارآفرینان
شاید شما از آن دست افرادی باشید که قصد کارآفرینی یا سرمایه‌گذاری در آلمان را دارید. پس باید بگوییم که خوشبختانه آلمان اجازه این فعالیت را به شما می‌دهد. البته برای سرمایه‌گذاری در آلمان و دریافت این نوع ویزا، باید ثابت کنید که تمکن مالی کافی برای این کار را دارید. حداقل مبلغ موردنیاز برای سرمایه‌گذاری در آلمان، به‌صورت مبلغی به یورو مشخص شده که هر سرمایه‌گذاری، هنگام پیگیری کارهای مربوط به اقامت خود در این کشور، باید آن را با توجه به قانون همان زمان پیگیری کند. علاوه بر این شرایط، متقاضی باید ویزای خوداشتغالی را که زیرمجموعه ویزای کار است، نیز بگیرد. برای دریافت این ویزا، سرمایه‌گذار باید موارد زیر را اثبات کند:
- داشتن بودجه موردنیاز برای سرمایه‌گذاری
- این سرمایه‌گذاری به نفع اقتصاد آلمان خواهد بود
- این سرمایه‌گذاری در آلمان مطلوب است
اگر شما قادر در باشید به‌عنوان یک کارآفرین، وضعیت خود را باثبات نگهدارید؛ پس از سه سال مجاز هستید، اقامت خود را به‌صورت نامحدود تمدید کند. این تمدید بدان معنا است که پس از آن، هر زمانی که خواستید میتوانید به آلمان وارد و از آن خارج شوید.
-
مهاجرت به آلمان برای پیوستن به خانواده
در بعضی از موارد افراد ممکن است مجبور باشند خانواده خود را در یک کشور ترک کرده و به آلمان مهاجرت کنند. این دسته از افراد می‌توانند همسر یا فرزندان زیر ۱۶سال خود را همراه با خود به آلمان برده و برای آنها نیز درخواست ویزا کنند.
برای همراه بردن همسر خود، باید مدارک ازدواجتان را به همراه سایر مدارک، برای مسئولان مهاجرت ارسال کنید. علاوه بر آن همسر شما باید حداقل به سطح A1 زبان آلمانی مسلط باشد. اگر شما پیش از همسر خود و با استفاده از ویزای کاری وارد آلمان شده باشد؛ شما نیز اجازه کار در این کشور را با استفاده از ویزای پیوستن به خانواده خواهید داشت.
البته واجد شرایط بودن برای فرزندان به‌گونه‌ای دیگر است. فرزندان حتماً باید دارای شناسنامه باشند و مدارک تولد یا پذیرش آنها به فرزندخواندگی ارائه شده باشد. کودکان زیر ۱۶ سال لازم نیست به زبان آلمانی مسلط باشند؛ زیرا تصور می‌شود آنها می‌توانند به‌سرعت این مهارت را یاد بگیرند. اما در مورد کودک بالای ۱۶ سال شرایط کمی فرق دارد؛ به‌گونه‌ای که مهارت کافی در زبان آلمانی و توانایی سازگاری و ادغام آنها باید اثبات شود.
مجوزهای اقامت در آلمان به چه معنا است؟
هنگامی‌که افراد تمام شرایط یکی از راه‌های مهاجرت به آلمان را دریافت می‌کنند؛ به این معنی است که اجازه اقامت در این کشور را دریافت کرده‌اند. حال این اجازه می‌تواند دائمی یا موقتی باشد. اجازه اقامت موقت به اتباع خارجی داده می‌شود تا برای مدت مشخصی در آلمان مانده و سپس به کشور خود بازگردند. اما اجازه اقامت دائم به این معنی است که تبعه خارجی می‌تواند تا هر زمانی که بخواهد در آلمان بماند و هر زمانی که خواست می‌تواند به کشور خود بازگردد. اما همان‌گونه که در ابتدا به آن اشاره شد، داشتن اجازه اقامت دائم به معنای گرفتن تابعیت آلمان نیست و گرفتن هرکدام از این موارد فرایندی متفاوت دارد.
برای افرادی که تنها هدفشان از سفر به آلمان موضوعات گردشگری است؛ می‌توان گفت لازم نیست که نگران فراهم کردن شرایط دیگر انواع ویزاهای آلمان باشند. زیرا این افراد می‌توانند با دریافت ویزای توریستی، به‌راحتی حدود ۹۰ روز در این کشور مانده و به گردش و تفریح خود بپردازند.
اما برای افرادی که دنبال بررسی شرایط مهاجرت به المان یا توقف بیش از ۹۰ روز در آلمان هستند؛ باید گفت به‌جز افرادی از سوئیس، لیختن‌اشتاین، ایسلند، نروژ و کشورهای اتحادیه اروپا، بقیه اتباع خارجی نیاز به اخذ اجازه اقامت و ویزا دارند.
انواع مجوزهای اقامت در آلمان
هر فردی که قصد مهاجرت به آلمان را دارد باید با توجه هدفش یکی از مجوزهای اقامت آلمان را اخذ نماید که در ادامه به چند نوع آن اشاره می‌کنیم:
- اقامت موقت
- اقامت برای تکمیل تحصیلات
- اقامت برای اشتغال
- اقامت برای ازدواج
- اقامت دائم
- اجازه اقامت استاندارد
- کارت آبی اتحادیه اروپا
البته باید گفت کارت آبی اتحادیه اروپا چیزی شبیه به اجازه اقامت موقت است. دریافت این کارت مخصوص افرادی است که اتباع خارجی کشورهای غیر اتحادیه اروپا هستند و در یک حرفه، دارای مهارت بالایی بوده و قصد کار کردن در آلمان را دارند.
البته اخذ این کارت راحت نبوده و شخص باید دارای یک سری شرایط مانند حداقل تحصیلات عالیه باشد. افرادی که کارت آبی اتحادیه اروپا را دارند؛ می‌توانند در آلمان به دنبال شغل باشند که حتما شغل انتخابی آنها باید از شرایط خاصی برخوردار باشد.
نکته مهم این است که پیدا کردن شغل به‌وسیله کارت آبی مزایایی برای شخص دارد. مانند اینکه وی می‌تواند بعد از فرصتی کوتاه اقامت دائم خود را دریافت کرده و همسر خود را نیز بدون داشتن مهارت در زبان آلمانی، به آلمان آورده و برای او نیز اقامت بگیرید.
شرایط عمومی اقامت آلمان
هرچند مجوزهای اقامت آلمان با یکدیگر تفاوت دارند؛ اما برخی از شرایط عمومی در این موارد با یکدیگر مشابه هستند. این شرایط عمومی عبارت‌اند از:
- داشتن گذرنامه معتبر از کشوری دیگر
- نداشتن سابقه کیفری
- داشتن تسلط به زبان آلمانی حداقل در سطح B1
- داشتن یک بیمه درمانی آلمانی
- فرد متقاضی باید یک معاینه پزشکی انجام دهد تا ثابت شود سلامتی کافی برای کار یا مطالعه را دارد.
- فرد متقاضی ازنظر مالی ثبات داشته و بتواند از خود و خانواده خود حمایت کند.
- نامه از کارفرما، همراه با پیشنهاد کار و توضیحات، برای کسانی که قصد اشتغال در آلمان را دارند.
- اثبات پذیرفته شدن در دانشگاه، برای کسانی که قصد تکمیل تحصیلات در آلمان را دارند.
- اثبات ازدواج به‌وسیله گواهی ازدواج، برای کسانی که قصد پیوستن به همسر خود در آلمان را دارند.
حالا اگر شما شرایط و مدارک لازم برای اقامت آلمان را دارید، میتوانید درخواست خود را شروع کنید.
چگونگی دریافت اقامت آلمان
برای دریافت اقامت آلمان باید مراحلی را طی کنید که از قرار زیر هستند:
- ثبت آدرس آلمانی خود
فرقی نمی‌کند که تقاضای اقامت در آلمان را از داخل این کشور ارائه داده‌اید یا اینکه از کشوری دیگر برای این کار اقدام کرده‌اید؛ در هر صورت شما باید آدرس آلمانی خود را به ثبت برسانید.
- خرید بیمه درمانی و افتتاح حساب بانکی
اگر بیمه نیستید، حتماً باید قبل از درخواست اقامت در آلمان، این کار را انجام دهید. کشور آلمان به سختی بیمه‌های خارجی را قبول می‌کند؛ پس بهتر است از شرکتی آلمانی خود را بیمه کنید. همچنین برای اثبات اینکه دارای توانایی مالی هستید؛ لازم است یک حساب در بانکی آلمانی باز کنید و هرگونه صورتحساب بانکی را که دریافت می‌کنید، به اسناد خود اضافه کنید. با توجه به نوع مهاجرت شما به آلمان، باید در این حساب مبلغ مشخصی پول داشته باشید.
- تکمیل فرم درخواست و تعیین قرار ملاقات در سفارت آلمان
شما میتوانید این درخواست را از اداره مهاجرت محل خود ثبت کنید. همچنین باید فرم درخواست را تحویل گرفته و یک قرار ملاقات در سفارت آلمان نیز تنظیم کنید. با توجه به شلوغ بودن اداره مهاجرت آلمان، بهتر است زودتر برای دریافت نوبت اقدام کنید تا انتظار شما از ۹۰ روز بیشتر نشود.
- شرکت در قرار ملاقات
برای شرکت در این ملاقات باید زودتر از زمان مشخص‌شده در آن مکان حاضر شوید و صبر کنید تا نوبت شما برسد. در این ملاقات شما باید مصاحبه‌ای ده دقیقه‌ای با افسر پرونده‌تان داشته باشید. سپس آنها شرایط و درخواست شما را بررسی کرده و حدودا پس از ۲ تا ۳ هفته پاسخ خواهند داد. اگر مجوز شما صادر شد، میتوانید با توجه به مدت‌زمان تعیین‌شده در ویزای خود، در آلمان بمانید. در صورت رد درخواست باید دلایل را بررسی کرده و مجدداً تلاش کنید.
سفارت آلمان در ایران، در خیابان فردوسی تهران قرار دارد و روزهای کاری آن از یکشنبه تا پنج شنبه از ساعت شش و چهل و پنج دقیقه صبح تا دو و سی دقیقه بعدازظهر است. مراجعه به این سفارت تنها با تعیین وقت قبلی امکانپذیر است.
- بارگیری فرم درخواست ویزای آلمان
شما باید این فرم را به‌صورت کامل تکمیل کنید و هنگام حضور در قرارهای ملاقات، آن را به همراه داشته باشید.
سخن پایانی
در پایان باید گفت تمام سعی ما بر این بوده تا مهاجرت به آلمان و شرایط مهاجرت به آلمان را به‌صورت کامل و شفاف بررسی کنیم. البته پس ازآشنایی شما با مطالب ذکرشده در این متن باید بگوییم که با توجه به روند طولانی و پیچیدگی این درخواست، شاید بهتر باشد با متخصصان مشورت کرده و در مهاجرت خود، از وکلای متبحر نیز کمک بگیرید. در این صورت احتمالا مهاجرت شما مطمئن و کم‌هزینه‌تر انجام می‌شود.
منابع:
https://en.wikipedia.org/wiki/Germany#Culture
https://www.germany-visa.org/immigration-residence-permit/german-citizenship/
