ترکیه به‌عنوان یکی از کشورهای همسایه ایران، از سیستم آموزشی مطابق با استانداردهای اروپایی برخوردار است و به دلایلی مانند نزدیک بودن به ایران و هزینه‌های پایین برای زندگی و تحصیل، متقاضیان ایرانی زیادی برای مهاجرت تحصیلی دارد. درواقع تحصیل در این کشور به دلیل عدم وجود محدودیت سنی، رشته‌های متنوع دانشگاهی، امکان اخذ بورسیه ترکیه و شباهت‌های زیاد فرهنگی با مردم ایران، جذابیت بسیار بالایی برای متقاضیان تحصیل در کشورهای خارجی پیداکرده است. شما می‌توانید با دریافت اقامت بلندمدت ترکیه، اقدام به تحصیل در مراکز آموزشی دولتی، خصوصی و بین‌المللی کنید.
کشور ترکیه دارای موقعیت جغرافیایی بسیار عالی است که به‌عنوان اوراسیا شناخته می‌شود. این امر فرصت آشنایی بافرهنگ‌های دیگر و تحصیل در میان اتباع اروپایی، آسیایی و آفریقایی را نیز برای دانشجویان دانشگاه‌های این کشور فراهم می‌کند. از جهتی دیگر، مدرک دانشگاه‌های ترکیه ازنظر بسیاری از کشورهای جهان معتبر است و امکان ادامه تحصیل در کشورهایی مانند آلمان، انگلیس و… را برای فارغ‌التحصیلان ایجاد می‌کند.
تحصیل در مدارس ترکیه
سیستم آموزشی مدارس ترکیه با ایجاد دوره‌های مهدکودک، پیش‌دبستانی، ابتدایی، متوسطه و دبیرستان، کودکان و نوجوانان را برای ورود به دانشگاه‌ها آماده می‌کنند. دوره مهدکودک برای کودکان تا سه سال در نظر گرفته‌شده‌اند و کاملاً اختیاری هستند. اما دوره‌های بعدی به‌صورت اجباری برگزار می‌شوند و گذراندن آن‌ها برای تمام کودکان این کشور الزامی است. دوره پیش‌دبستانی برای کودکان 3 تا 5 سال در نظر گرفته‌شده است و رایگان نیست. در این دوره، کودکان مشغول آموزش جدی مانند خواندن و نوشتن نخواهند شد.
آموزش خواندن و نوشتن، ریاضیات پایه، هنر، زبان خرجی و… از سن 5 تا 9 سالگی آغازشده و طی دوره دبستان به‌صورت رایگان به دانش آموزان ارائه می‌شود. ادامه آموزش‌ها در سطح پیشرفته‌تر طی دوره‌های متوسطه و دبیرستان به دانش آموزان تدریس می‌شوند. درصورتی‌که تمایل دارید کودک شما در ترکیه مشغول به تحصیل شود، می‌توانید از 4 نوع مرکز آموزشی بهره بگیرید؛ مدارس دولتی، خصوصی، بین‌المللی و مدارس ایرانی.
تحصیل در مدارس دولتی برای تمامی دانش آموزان بومی و خارجی به‌صورت رایگان است. اما برای تحصیل در سایر مدارس، به پرداخت مبلغ مشخصی نیاز دارد که با توجه به نوع مرکز آموزشی، متفاوت است. برای مثال، در مدارس بین‌المللی که متقاضیان به زبان انگلیسی آموزش می‌بینند، هزینه سالیانه تحصیل بالاتر (45000-8000 دلار آمریکا) است. در مدارس خصوصی باوجوداینکه تمام آموزش‌ها به زبان ترکی انجام می‌شوند، اما هزینه سالیانه تحصیل به دلیل سطح بالاتری از کیفیت سیستم آموزشی در مدارس خصوصی نسبت به دولتی بیشتر (در حدود 4000-6000 دلار آمریکا) خواهد بود.
برای کسانی که به‌صورت موقت در کشور ترکیه زندگی می‌کنند، وجود مدارس ایرانی در این کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. تعداد محدودی از مدارس ایرانی در ترکیه ایجادشده‌اند که تمام کتاب‌ها و مباحث درسی مدارس ایرانی را به متقاضیان آموزش می‌دهند. به‌این‌ترتیب، در صورت بازگشت به ایران نگرانی بابت تغییر مباحث درسی، عدم وجود امکان انطباق مباحث و واحدهای درسی و همچنین سردرگمی کودک به وجود نمی‌آید. هزینه سالیانه تحصیل در این مدارس بسیار کمتر از مدارس خصوصی ترکیه و در حدود 500 تا 1000 دلار آمریکا برآورد شده است.
پذیرش در مقطع کارشناسی دانشگاه‌های ترکیه
بسیاری از ایرانی‌ها تمایل به ادامه تحصیل در ترکیه با مدرک دیپلم دارند و دریافت مدرک کارشناسی در این کشور را فرصتی عالی برای اخذ یک مدرک معتبر می‌دانند. دوره تحصیلی مقطع کارشناسی در ترکیه معمولاً به‌صورت 4 ساله است و بعد از اتمام دوره، مدرک لیسانس به شما تعلق می‌گیرد. آموزش‌ها در دانشگاه‌های ترکیه با زبان ترکی استانبولی (زبان رسمی ترکیه) خواهد بود و برای اتباع خارجی، دوره‌ها و کلاس‌های آموزش زبان ترکی برگزار می‌شود. برای ورود به دانشگاه، معدل مدرک دیپلم و نتیجه آزمون‌های ورودی که از جانب دولت ترکیه برگزار می‌شوند لحاظ می‌شوند.
دانشگاه‌های ترکیه شامل دولتی و غیردولتی هستند و هزینه شهریه آن‌ها به نسبت دانشگاه، رشته و واحدهای درسی متفاوت خواهد بود. هم‌زمان با تحصیل، دانشجویان حق 10 ساعت کار دانشجویی در طول هفته را خواهند داشت که فرصت مناسبی برای اتباع خارجی و تأمین مالی آن‌ها به شمار می‌آید. ازجمله رشته‌های پرطرفدار دانشگاه‌های ترکیه می‌توان به پزشکی اشاره کرد. برای اخذ پذیرش از این دانشگاه‌ها، به دریافت نمره بالا در آزمون YÖS نیاز خواهید داشت. از دیگر رشته‌های محبوب در دانشگاه‌های ترکیه می‌توان به بانکداری، مهندسی، فناوری اطلاعات، روابط بین‌الملل، تجارت بین‌المللی و گردشگری و توریسم اشاره کرد.
پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه‌های ترکیه
برای اخذ پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه‌های ترکیه نیازی به گذراندن یک آزمون کلی نیست، اما دانشگاه‌های مختلف معمولاً به‌صورت دو بار در سال برای چند رشته موردنظر خود آزمون ورودی برگزار می‌کنند. شما می‌توانید به زبان انگلیسی یا ترکی استانبولی در دانشگاه‌ها آموزش ببینید. لازم به ذکر است که شهریه آموزش به زبان انگلیسی بالاتر خواهد بود. ازجمله شرایط تحصیل در ترکیه و در مقطع کارشناسی ارشد می‌توان به لزوم اخذ نمره 6 یا 6.5 در آزمون آیلتس اشاره کرد.
شرایط پذیرش دانشگاه‌های مختلف ترکیه معمولاً مشابه است، اما ممکن است برخی دانشگاه‌ها بسته نوع رشته دارای شرایط متفاوتی باشند. بنابراین، بهتر است پیش از اخذ پذیرش از شرایط تحصیل در ترکیه و دانشگاه موردنظر خود اطلاعات کافی کسب کنید. با ورود به دانشگاه موردنظر، فرصت 20 ساعت کار دانشجویی در طول هفته به شما داده می‌شود و درنهایت، طی دو سال موفق به اخذ مدرک فوق‌لیسانس خواهید شد. مدیریت کسب‌وکار، حقوق، مدیریت مهندسی، زیست‌شناسی و ژنتیک مولکولی، حسابداری و روابط بین‌الملل ازجمله رشته‌های پرطرفدار مقطع کارشناسی ارشد در ترکیه به شمار می‌آیند.
پذیرش در مقطع دکتری دانشگاه‌های ترکیه
پذیرش شدن و اخذ مدرک در مقطع دکتری دانشگاه‌های ترکیه قاعدتاً سخت‌تر خواهد بود. بسیاری از دانشگاه‌های و مؤسسات عالی این کشور، دوره‌های دکتری را به متقاضیان کشورهای مختلف ارائه می‌دهند و برای هر رشته، شرایط متفاوتی بر روند پذیرش و تحصیل حکم‌فرما هستند. دوره تحصیل در ترکیه برای اخذ مدرک دکتری معمولاً 3 یا 4 سال طول می‌کشد، اما ممکن است با توجه به سبک یا سنگین بودن مباحث رشته و محتوای گذراندن دوره نیاز به زمان کمتر یا بیشتری داشته باشد. طی این مدت باید دروس اجباری را گذرانده و تحقیقات متعدد و مستقلی (با پشتیبانی مالی دانشگاه) را به سرانجام برسانید.
شرایط تحصیل در ترکیه در مقطع دکتری دارای مراحل و قوانین متعددی است. معمولاً دانشگاه‌ها شما را ملزم به کسب نمره 6-7.5 در آزمون آیلتس می‌کنند. همچنین روند پایان‌نامه شما در طول دوره تحت نظارت کمیته‌های نظارت و سرپرست اصلی پایان‌نامه قرار می‌گیرد. ارزیابی‌های متعددی ازجمله امتحان مهارت و ارزیابی 6 ماه یک‌بار تحقیقات ازجمله دیگر مراحل و شرایط تحصیل در این کشور به شمار می‌آیند. درنهایت با تأیید شدن پایان‌نامه شما توسط دانشگاه، موفق به اتمام دوره و اخذ مدرک خواهید شد. طی دوره دکتری زمان بیشتری در اختیار شما قرار می‌گیرد تا از مزایای کار دانشجویی بهره بگیرید و 30 ساعت در طول هفته می‌توانید مشغول به کار شوید.
بورسیه تحصیلی دانشگاه ترکیه
با توجه به سیاست‌های دولت ترکیه در سال‌های اخیر، این کشور قصد افزایش ظرفیت دانشگاه‌های خود و پذیرش شمار بیشتر از دانشگاه‌های خارجی را دارد. موقعیت جغرافیایی عالی و منحصربه‌فرد کشور ترکیه یکی از دلایل مهم موفقیت این کشور در جذب متقاضیان سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا است. بنابراین، ترکیه با حفظ ارتباط و موقعیت مناسب خود در منطقه و سراسر دنیا به سمت تحقق هرچه بیشتر این هدف پیش می‌رود. به همین منظور، بورسیه‌های تحصیلی متعددی توسط این کشور برای متقاضیان بین‌المللی در نظر گرفته‌شده‌اند و در حال افزایش هستند.
ازجمله شرایط بورسیه ترکیه می‌توان به کسب نمره قبولی در آزمون ورودی دانشگاه، نمرات مطلوب زبان، معدل خوب، مدرک CGPA و رزومه تحصیلی خوب به همراه مقالات ISI را می‌توان عنوان کرد. برای تحصیل در این کشور ابتدا نیاز است در دوره یک‌ساله زبان ترکی شرکت کنید. 4 نوع از بورسیه‌های کشور ترکیه شامل موارد زیر هستند:
Turkiye Burslari: بورسیه‌ای که از جانب دولت ترکیه به متقاضیان آسیای مرکزی، اروپای شرقی، خاورمیانه و آفریقا اعطا می‌شود.
دانشگاه بین‌المللی قبرس (CIU) در ترکیه: شما تنها می‌توانید برای گذراندن 2 ترم بهار و پاییز از این بورسیه تحصیلی بهره بگیرید.
دانشگاه آمریکایی (GAU) Grine در ترکیه: برای کسانی که قادر به پرداخت شهریه و هزینه‌های دانشگاهی خود نیستند، امکان استفاده از میان بورسیه تحصیلی فراهم‌شده است. لازم به ذکر است که هزینه‌های زندگی شامل خوابگاه و … باید توسط دانشجو تقبل شوند.
Tubitak: کمک‌هزینه‌هایی که توسط شورای تحقیقات عالی و فن‌آوری این کشور به متقاضیان ارائه می‌شوند. این بورسیه بیشتر به بومی‌های ترکیه تعلق می‌گیرد و هدف آن، پیشبرد مطلوب برنامه‌های پژوهشی است.
بانک توسعه ISDB: به‌منظور پیشبرد مناسب برنامه‌های پژوهشی دوره دکتری، کمک‌هزینه‌هایی به متقاضیان تعلق می‌گیرد. این متقاضیان ممکن است ازجمله دانشجویان کشورهای عضو این سازمان یا دانشجویان جوامع مسلمان باشند.
بورسیه تحصیلی دانشگاه عبدالله گل: تمامی متقاضیان بین‌المللی مقطع کارشناسی می‌توانند برای بورسیه ترکیه از این طریق اقدام کنند. زیرا این بورسیه مختص به مقطع کارشناسی در رشته‌های ژنتیک، معماری، مدیریت کسب‌وکار و مهندسی است. ازجمله شرایط اخذ این بورسیه می‌توان به کسب معدل دیپلم مطلوب و نمرات خوب در آزمون‌هایی مانند آیلتس یا تافل، IB، ACT و SAT اشاره کرد.
هزینه تحصیل در ترکیه
هزینه‌های تحصیل در یک کشور خارجی شامل هزینه‌های زندگی مانند خوردوخوراک، حمل‌ونقل و اقامت، پوشاک و… به‌اضافه شهریه سالانه و کتاب و سایر هزینه‌های مربوط به دانشگاه هستند. اینکه هزینه تحصیل شما در طی یک دوره تحصیلی چقدر باشد، می‌تواند با توجه به سبک زندگی، رشته، دانشگاه و شهر اقامت شما متفاوت باشد. اما لازم به ذکر است که هزینه‌های تحصیل و زندگی در ترکیه به نسبت کشورهای دیگر بسیار مطلوب به نظر می‌آیند.
شما می‌توانید با اقامت در خوابگاه‌های دانشگاه و مشترک با دانشجویان بومی ترکیه که هزینه اقامت در آن‌ها پایین‌تر است، درصد قابل‌توجهی از هزینه‌های سالانه زندگی خود را کاهش دهید. به‌طورکلی، با توجه به سبک زندگی خود در ایران می‌توانید هزینه‌های تحصیل در ترکیه را تخمین بزنید. زیرا هزینه زندگی در شهرهایی مانند ازمیر، استانبول و سایر شهرهای بزرگ این کشور به‌طور میانگین حدود 2 درصد از ایران بیشتر است. البته اگر ساکن تهران هستید، می‌توانید مطمئن باشید که زندگی در ترکیه می‌تواند هزینه‌های کمتری نسبت به ایران برایتان ایجاد کند.
هزینه‌های تحصیل و شهریه سالیانه دانشگاه با توجه به مقطع تحصیلی، دانشگاه و رشته شما متفاوت خواهد بود. اما به‌طورکلی، می‌توان شهریه سالیانه را بین 8000 تا 25000 دلار برای کارشناسی، بین 1000 تا سه هزار دلار برای کارشناسی ارشد و نزدیک به 4 هزار دلار برای مقطع دکتری بیان کرد. لازم به ذکر است که تورم سالانه کشور ترکیه در سال 2021 در حدود 17 درصد بوده است و احتمال افزایش هزینه‌های تحصیل و زندگی شما در سال‌های آینده وجود دارد.
فرصت‌های شغلی کشور ترکیه
در طول تحصیل، شما می‌توانید در مشاغل پاره‌وقت استخدام‌شده و مشغول به کار دانشجویی شوید. در این مورد، تفاوتی میان شما و دانشجوهای بومی ترکیه وجود ندارد و همه می‌توانند با توجه به نیازها و برنامه‌ریزی درسی و… مشاغلی را پیداکرده و در آن مشغول به کار شوند. همان‌طور که بیان شد، مدت‌زمان کار دانشجویی با توجه به مقطع تحصیلی شما متفاوت خواهد بود. بااین‌وجود، استخدام در این مشاغل پاره‌وقت می‌تواند همان فرصتی باشد که دانشجویان را با بازار کار جهانی آشنا می‌کند.
نرخ بیکاری در کشور ترکیه دورقمی است و طی 2 سال اخیر به دلیل درگیری با ویروس کرونا رقم آن بیشتر شده است. به همین دلیل، یافتن شغل در ترکیه می‌تواند کار آسانی نباشد. بااین‌حال، در صورت پیدا کردن شغل موردنظر خود می‌توانید بعد از اخذ مدرک نیز نوع ویزای خود را تغییر داده و مدت بیشتری در ترکیه اقامت داشته باشید.
سخن پایانی
با توجه به شرایط مطلوب تحصیل در ترکیه، فرصت تحصیل در این کشور می‌تواند راه موفقیت را برای شما هموارتر کند. شما یا فرزندتان در هر مقطع تحصیلی که باشید می‌توانید از مزایای زندگی و تحصیل در این کشور بهره‌مند شوید. به‌منظور راهنمایی هرچه بهتر شما در تصمیم‌گیری، لیستی از بهترین دانشگاه‌های ترکیه را در اختیار شما قرار می‌دهیم. با توجه به رتبه‌بندی‌ها، دانشگاه بلکینت، دانشگاه فنی خاورمیانه، دانشگاه استانبول، دانشگاه فنی استانبول، دانشگاه صابانچی، دانشگاه بوگزیسی، دانشگاه کوش و دانشگاه آتلیم در میان بهترین‌های جهان قرار می‌گیرند. شما می‌توانید با بهره‌گیری از مشاوران مهاجرت و مهیاکردن شرایط لازم برای پذیرش درخواست تحصیل یا بورسیه ترکیه، آماده ورود به مرحله جدیدتر و بهتری از زندگی خود شوید.
