آلمان یکی از بهترین کشورها ازنظر کیفیت آموزش عالی، زیرساخت‌های تحقیقاتی، روش تدریس و تحصیل با هزینه کم در میان کشورهای اروپایی است. به همین دلیل است که بسیاری از دانشجویان بین‌المللی تمایل دارند که برای تحصیل در آلمان اقدام کرده و بر این باور هستند که آلمان بهترین مکان برای تحصیلات عالیه است. بااین‌حال دریافت ویزای تحصیلی آلمان روند چندان ساده‌ای نیست. به همین دلیل برای یافتن بهترین فرصت‌ها برای مهاجرت تحصیلی به آلمان باید از یک آژانس مهاجرتی خبره و باتجربه کمک بگیرید. در این مقاله به بررسی تمامی شرایط لازم برای تحصیل کردن در آلمان و فرصت‌های پیش روی شما در این کشور خواهیم پرداخت.
چه کسی واجد شرایط دریافت ویزای تحصیلی آلمان است؟
ویزای تحصیلی آلمان درواقع یک سند رسمی است که به یک شهروند غیر آلمانی برای ورود به این کشور و اقامت در آن، مجوز می‌دهد. این مجوز به‌منظور تحصیل در یک دوره مشخص صادر شده و مدت‌زمان محدودی دارد. کسانی می‌توانند برای تحصیل در آلمان امیدوار باشند که یکی از شرایط زیر را برآورده کنند:
- نامه پذیرش از یک دانشگاه آلمانی را دریافت کرده باشند.
- انتظار برود که به‌زودی پاسخی از یکی از دانشگاه‌های آلمان برای صدور مجوز تحصیل دریافت کنند.
- قبل از اقدام برای مهاجرت تحصیلی به آلمان در یک دوره آموزشی در این کشور ثبت‌نام کرده و پذیرفته شده باشند.
- تمایل به تحصیل در دوره تحصیلات عالی داشته باشند.
- برای شرکت در یک پروژه تحقیقاتی در آلمان دعوت شده باشند.
نکته بسیار مهم این است که همه افراد برای تحصیل در آلمان نیاز به ویزا ندارند. به‌عنوان‌مثال شهروندان کشورهای استرالیا، برزیل، ژاپن، سوئیس، نیوزلند، کره جنوبی، آمریکا و کانادا می‌توانند بدون داشتن ویزای تحصیلی آلمان در این کشور ادامه تحصیل بدهند.
انواع ویزای تحصیلی آلمان
ازآنجاکه مدت‌زمان رسیدگی به درخواست‌های صدور ویزا برای تحصیل در آلمان به‌طور دقیق مشخص نیست؛ توصیه می‌شود که این کار را حداقل سه ماه پیش از شروع مطالعات برنامه‌ریزی‌شده انجام دهید. البته واضح است که پیش از این مدت باید به‌خوبی تحقیق کرده و بهترین روش را برای مهاجرت تحصیلی به آلمان پیدا کنید. برای مهاجرت تحصیلی به آلمان نمی‌توان از ویزاهای کوتاه‌مدت یا شینگن (ویزای C) استفاده کرد. به عبارت بهتر می‌توان گفت که ویزای تحصیلی آلمان از نوع ویزای ملی آلمان یا D Visa است که مدت آن طولانی‌تر است.
در حال حاضر سه نوع ویزا برای کسانی که قصد تحصیل در آلمان را دارند؛ وجود دارد که عبارت‌اند از:
- Language Course Visa (ویزا برای یادگیری زبان): این نوع ویزای تحصیلی برای انجام فعالیت‌های آموزشی و شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت زبان آلمانی، به مدت سه ماه تا یک سال صادر می‌شود.
- ویزای متقاضی دانشجویی (Visum Zur Studienbewerbung): این ویزا مناسب کسانی است که تمایل به تحصیل در آلمان دارند؛ اما هنوز در تلاش برای یافتن برنامه مناسب برای مهاجرت تحصیلی به آلمان هستند و یا هنوز تاییدیه دانشگاه خود را دریافت نکرده‌اند. این نوع ویزا معمولا 3 ماه اعتبار داشته و اعتبار آن تا 6 ماه قابل تمدید است. این ویزا در صورتی صادر می‌شود که شما برای ثبت‌نام در دانشگاه، نیاز به مراجعه حضوری داشته باشید.
- ویزای دانشجویی (Visum Zu Studienzwecken): این ویزا مختص افرادی است که نامه پذیرش از دانشگاه را دریافت کرده‌اند. این نوع ویزا بلندمدت است و اجازه تحصیل در آلمان را به شما می‌دهد. به خاطر داشته باشید که در صورت دریافت این ویزا، باید ظرف دو هفته پس از ورود به آلمان در اداره مهاجرت این کشور ثبت‌نام کنید تا اجازه اقامت برای شما صادر شود.
برای دریافت ویزای مناسب برای تحصیل در آلمان باید مدارک زیر را آماده کنید:
- دو فرم مربوط به دریافت ویزای ملی که آن‌ها را پر کرده و امضا کرده‌اید.
- پاسپورت ملی معتبر
- دو فتوکپی از گذرنامه
- شناسنامه
- سند ازدواج (در صورت تاهل)
- گواهی تولید کودک (اگر فرزند دارید)
- دو عکس پرتره که اخیرا گرفته باشید
- سوابق تحصیلی
- کپی مدارک اقامت در آلمان (اگر قبلا در این کشور اقامت داشته‌اید)
- بیمه درمانی سفر: این بیمه معمولا سه‌ماهه است و از زمانی که شما وارد آلمان شده‌اید تا زمان ثبت‌نام در دانشگاه را شامل می‌شود.
- اثبات اینکه شما هزینه درخواست ویزا را پرداخت کرده‌اید.
- اثبات مهارت زبان آلمانی یا انگلیسی
- اثبات منابع مالی (داشتن درآمد حداقل 8700 یورو یا 10250 دلار آمریکا در سال)
برای اینکه احتمال موقت در مهاجرت تحصیلی به آلمان را افزایش دهید؛ باید به مسئولان اداره مهاجرت ثابت کنید که قادر به تامین مالی خود هستید. به همین دلیل بسته به شرایط باید یکی از موارد زیر را داشته باشید تا شانستان برای تحصیل در آلمان بیشتر شود:
- حساب بانکی مسدودشده: برای باز کردن این حساب به‌صورت آنلاین می‌توانید از fintiba استفاده کنید که توسط سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های آلمان تایید شده است. شما باید مقدار کافی پول را به این حساب واریز کنید و تا پیش از ورود به آلمان، حق برداشت آن را نخواهید داشت.
- تعهدنامه: این تعهدنامه را باید شخصی ارائه دهد که مقیم آلمان است و در طی آن باید متعهد شود که هزینه‌های شما را در مدت اقامت در این کشور تقبل خواهد کرد.
- نامه اعلامیه از سوی والدین: این نامه نشان می‌دهد در طول اقامت شما در آلمان، آن‌ها شما را ازنظر مالی پشتیبانی خواهند کرد.
- گواهی بورس تحصیلی: اگر جایزه بورس تحصیلی دارید؛ این گواهی نشان می‌دهد که این بورس چه مواردی را پوشش می‌دهد و ثابت می‌کند که شما دریافت‌کننده این پوشش مالی هستید.
- مدرک پذیرش: این مدرک می‌تواند نامه پذیرش دانشگاه، نامه پذیرش در دوره زبان بنیادی، گواهینامه اصلی آموزش قبلی و رزومه باشد. همچنین نامه انگیزشی که در آن توضیح می‌دهید چرا این برنامه را انتخاب کرده‌اید و می‌خواهید به چه هدفی دست پیدا کنید؛ می‌تواند برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان به شما کمک کند.
نکته مهم این است که بسته به نوع برنامه‌ای که برای مهاجرت تحصیلی به آلمان انتخاب می‌کنید؛ سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های آلمان ممکن است مدارک اضافه‌ای را از شما بخواهند. به‌عنوان‌مثال در مواردی ممکن است ناچار شوید که گواهی عدم سوءپیشینه را نیز ارائه دهید. به همین دلیل باید همه این مراحل را با راهنمایی یک آژانس مهاجرتی معتبر انجام دهید تا در هیچ مرحله‌ای، درخواست شما به دلیل کسری مدارک رد نشود.
نکته مهم: دریافت ویزا برای تحصیل در آلمان به‌تنهایی کافی نیست. شما باید علاوه بر ویزای دانشجویی، در زمان ورود به آلمان درخواست صدور مجوز اقامت را بدهید. پس از ورود به آلمان تا دو هفته فرصت دارید که به اداره مهاجرت آلمان مراجعه کرده و در آن ثبت‌نام کنید. مدارکی که برای دریافت اجازه اقامت نیاز دارید، مشابه همان چیزی است که باید برای ویزا ارائه بدهید. این مدارک عبارت‌اند از:
- اثبات بیمه سلامت معتبر خصوصی یا عمومی
- اثبات بودجه کافی
- پاسپورت معتبر
- قرارداد اجاره مسکن (در صورت وجود)
این اجازه اقامت، دو سال اعتبار دارد و در صورت نیاز باید پیش از انقضا، تمدید شود. هزینه صدور اجازه اقامت در ابتدای کار برابر 100 یورو (120 دلار آمریکا) است و برای هر دوره تمدید، باید 96 یورو یا (115 دلار امریکا) پرداخت شود.
چگونه می‌توان برای مهاجرت تحصیلی به آلمان اقدام کرد؟
اگر همه مدارک موردنیاز را آماده کرده باشید، روند درخواست بسیار ساده است. برای این کار ابتدا باید به سفارت یا کنسولگری آلمان در کشور خود مراجعه کنید. زمانی که به سفارت می‌روید، می‌توانید اطلاعات بیشتری را درباره روند درخواست به دست آورده و یک قرار ملاقات برای خود تنظیم کنید. نکته مهم این است که همه اسناد و مدارک موردنیاز را آماده کنید. پیش از مراجعه به سفارت برای انجام قرار ملاقات خود، باید مطمئن شوید که همه اسناد را به همراه دارید.
برای اینکه خود را برای مصاحبه سفارت آماده کنید؛ می‌توانید سوالات رایج مصاحبه را در اینترنت جستجو کنید. همچنین انتخاب یک آژانس مهاجرتی خوب نیز می‌تواند به شما در مرحله آماده کردن مدارک و موفقیت در مصاحبه، کمک کند. نکته مهم این است که شما باید در زمان مصاحبه، تاییدیه پرداخت هزینه درخواست ویزا را با خود همراه داشته باشید.
مدارک زبان موردنیاز برای تحصیل در آلمان
یکی از مهم‌ترین سوالات پیش رو برای آغاز فرایند تحصیل در آلمان و مهاجرت تحصیلی به این کشور، مدرک زبان موردنیاز است. بسیاری از افراد به دلیل اینکه به زبان آلمانی تسلط کافی ندارند؛ در اقدام برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان تردید دارند. اما خبر خوب اینجا است که شما برای تحصیل در یک مرکز آموزش عالی آلمانی، لزوما نباید به این زبان مسلط باشید. زیرا تعداد زیادی از برنامه‌های این کشور به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند.
این موضوع تا حد زیادی به دانشگاهی بستگی دارد که برای مهاجرت تحصیلی به آلمان، از طریق آن اقدام کرده‌اید. برای دوره‌هایی که به زبان آلمانی ارائه می‌شوند؛ دانشجویان بین‌المللی باید نمره آزمون‌های TestDaf و DSH را ارائه بدهند. اما برای دوره‌های انگلیسی، ارائه نمره‌های آیلتس و تافل کافی است. به‌طورمعمول نمره تافل 71 و آیلتس 6.5 برای تحصیل در آلمان قابل‌قبول است.
نکته مهم: برنامه‌هایی که برای تحصیل در دوره کارشناسی به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند؛ معمولا رایگان نیستند. اما برای تحصیلات عالیه می‌توان به دوره‌های رایگان دست پیدا کرد.
برای یافتن دوره‌هایی که به زبان انگلیسی در این کشور ارائه می‌شوند؛ می‌توانید از طریق وب‌سایت www.daad.de اقدام کنید. این وب‌سایت یک بستر اصلی برای دانشجویان بین‌المللی متقاضی مهاجرت تحصیلی به آلمان است.
نکته مهم: دانشجویان بین‌المللی که آشنایی اندکی با زبان آلمانی دارند می‌توانند در شهرهای مونیخ، برلین و هامبورگ تحصیل کنند.
هرچند شما می‌توانید بدون نیاز به دانستن زبان آلمانی، برای تحصیل در آلمان اقدام کنید؛ اما ندانستن این زبان می‌تواند فرصت‌های شما را برای تعامل با مردم محلی و دانشجویان غیر انگلیسی‌زبان محدود کند. به خاطر داشته باشید که اگر زبان آلمانی بلد نیستید؛ تنها به برنامه‌های خاص زبان انگلیسی محدود خواهید شد که ممکن است هزینه زیادی برای شما داشته باشد.
کدام گواهینامه‌های زبان برای تحصیل در آلمان معتبر هستند؟
در جدول زیر گواهی‌های معتبر زبان آلمانی و انگلیسی برای تحصیل در آلمان به همراه سطح موردنیاز آن‌ها آورده شده است.
| نام گواهی | سطح موردنیاز | زبان |
| TestDaf | سطح IV | آلمانی |
| DSH | سطح II یا III | آلمانی |
| DSD | سطح II | آلمانی |
| گوته | C2 | آلمانی |
| Telc Deutch | C1 | آلمانی |
| Hochschule | B2 | آلمانی |
| تافل | Ibt 88 یا Pbt 66 | انگلیسی |
| آیلتس | حداقل 6.5 | انگلیسی |
| کمبریج | A، B و C | انگلیسی |
از ویزای تحصیلی آلمان برای انجام چه فعالیت‌هایی می‌توان استفاده کرد؟
- مطالعات دوره غیردانشگاهی زبان به مدت 3 تا 12 ماه با حداقل 18 ساعت درست در یک هفته
- اقدامات قبلی از تحصیل که یک دوره سه‌ماهه برای آمادگی در تحصیلات تمام‌وقت دانشگاه است
- دوره‌های پیش‌دانشگاهی زبان آلمانی که ممکن است بسته به تشخیص دانشگاه، گذراندن آن‌ها برای پذیرش نهایی شما برای تحصیل در آلمان ضروری باشد.
- درصورتی‌که گواهی دبیرستان شما در آلمان به رسمیت شناخته نشود؛ باید برای طی کردن دوره مقدماتی مطالعات Studienkolleg اقدام به دریافت ویزای تحصیلی آلمان کنید.
- شرکت در دوره کارآموزی مقدماتی اجباری
- تحصیل در آلمان برای دریافت مدرک دانشگاهی در مقاطع کارشناسی مانند BA، BSc و BSEng، کارشناسی ارشد مانند MA، MSc و MEng و دکترا
تحصیل در آلمان به‌صورت رایگان
بسیاری از دانشجوها به دنبال فرصتی هستند که بتوانند با استفاده از آن در آلمان به‌صورت رایگان تحصیل کنند. بیشتر دوره‌های کارشناسی در این کشور پولی هستند. اما امکان تحصیل در دوره‌های تحصیلات تکمیلی به‌صورت رایگان وجود دارد. بیشتر دانشگاه‌هایی که با بودجه دولتی در آلمان فعالیت می‌کنند؛ دوره‌های آموزش عالی خود را به‌صورت رایگان ارائه می‌دهند. تنها هزینه‌ای که باید برای استفاده از مزایای این دوره‌ها پرداخت شود؛ هزینه انجام کارهای اداری است.
دانشجویانی که تمایل به تحصیل در آلمان به‌صورت رایگان دارند؛ باید مراحل زیر را انجام دهند:
- انتخاب دوره، دانشکده یا دانشگاه
- ارائه درخواست
- دریافت ویزای تحصیلی آلمان در صورت پذیرش
- مهاجرت تحصیلی به آلمان
برای انتخاب بهترین دوره برای تحصیل در آلمان می‌توانید از سرویس تبادل آکادمیک آلمان یا DAAD استفاده کنید. این سرویس درواقع یک پایگاه داده با بیش از 17 هزار برنامه تحصیلی برای داوطلبان بین‌المللی است که توسط دانشگاه‌های برتر آلمان ارائه شده‌اند. از این تعداد، تنها حدود 88 برنامه به زبان انگلیسی تدریس می‌شود. برای داشتن بهترین انتخاب باید محتوای دوره و جزئیات دانشگاه را از وب‌سایت‌های رسمی آن‌ها بررسی کرده و بر این اساس اقدام کرد.
هزینه تحصیل در آلمان در دانشگاه‌های دولتی این کشور، رایگان است. بااین‌حال دانشجویان در آغاز هرسال یا ترم تحصیلی باید هزینه‌ای را به‌عنوان هزینه مدیریت پرداخت کنند. هرساله با توجه به شرایط اقتصادی حاکم و ساختار هزینه‌های مربوطه، هر دانشگاه مبلغی را برای تامین هزینه‌های زندگی دانشجو در آلمان، تعیین می‌کند. این پول به یک حساب مسدودشده واریز می‌شود و تقریبا برابر 853 یورو در ماه است. شما می‌توانید از این پول برای تامین هزینه‌های محل اقامت و هزینه‌های اساسی زندگی خود استفاده کنید.
آیا با ویزای تحصیلی آلمان امکان کار برای دانشجویان وجود دارد؟
دانشجویانی که نیاز به کمک مالی دارند؛ می‌توانند ضمن استفاده از بورسیه‌های مختلف برای مهاجرت تحصیلی به آلمان از وام‌های آموزشی نیز استفاده کنند. همچنین می‌توانند برای مشاغل پاره‌وقت در آلمان درخواست دهند و از گزینه‌های موجود برای کار دانشجویان بین‌المللی استفاده کنند.
هرچند کار با ویزای دانشجویی برای دانشجویان در آلمان قانونی است؛ اما تعداد روزها و ساعت‌های کاری دانشجویان محدود است. به عبارت بهتر دانشجویان بین‌المللی در هرسال تنها می‌توانند 120 روز کامل یا 240 نیم روز را کار کنند. البته اگر به‌عنوان دستیار دانشجویی یا پژوهشی در دانشگاه مشغول به کار شوید؛ این محدودیت 120 روزه برای شما وجود نخواهد داشت.
همچنین دانشجویان فرصت دارند که 18 ماه پس از اتمام تحصیلات، برای یافتن شغل مرتبط با رشته خود، در آلمان بمانند. بدون شک دانستن زبان آلمانی برای یافتن کار در آلمان الزامی است. در صورت یافتن کار مناسب، پس از دو سال اشتغال می‌توانند برای اقامت دائم آلمان درخواست دهند.
سخن پایانی
تحصیل در آلمان نقطه آغاز مسیری است که می‌تواند شرایط لازم برای اقامت دائمی در این کشور را برای شما فراهم کند. زیرا مهاجرت تحصیلی به آلمان یکی از آسان‌ترین روش‌ها برای ورود به این کشور است و بهترین امکانات نیز در کشور آلمان در اختیار دانشجویان قرار دارد. برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان باید همه مدارک لازم را آماده کرده و هزینه‌ها را پرداخت کنید. البته بهتر است فرایند دریافت ویزا را پس از دریافت گواهی پذیرش در دانشگاه آغاز کنید. همچنین می‌توانید پس از اتمام تحصیلات تا 18 ماه برای یافتن شغل در آلمان بمانید.
سوالات متداول
- بهترین دانشگاه‌های آلمان کدام دانشگاه‌ها هستند؟
هایدلبرگ، دانگشاه علوم کاربردی اروپا در برلین، دانشکده اقتصاد و حقوق برلین، دانشکده بازرگانی کلن، دانشگاه علمی کاربردی هامبورگ، دانشگاه فنی اینگولستات، موسسه فناوری Deggendorf، کالج بارد برلین، دانشگاه علوم کاربردی راین وال.
- زمان پردازش ویزای تحصیلی آلمان چقدر است؟
مدت زمان رسیدگی به درخواست‌های مهاجرت تحصیلی به آلمان معمولا تا 25 روز طول می‌کشد. طولانی‌ترین زمان پردازش حدود 3 ماه است.
- برنامه‌های ارائه‌شده برای کدام رشته‌ها به زبان انگلیسی نیست؟
ممکن است برای یافتن برنامه‌هایی به زبان انگلیسی در رشتههای هنر، مطالعات زبان و فرهنگ (به جز امریکایی و انگلیسی)، تربیت بدنی، پزشکی و دامپزشکی به مشکل بربخورید.
- دوره زمانی درخواست در دانشگاه‌های دولتی آلمان چه زمانی است؟
دوره درخواست برای ثبت‌نام در زمستان، از پایان ماه می تا 15 ژوئیه و برای ترم تابستان از ابتدای دسامبر تا 15 ژانویه است.
منابع:
https://www.germany-visa.org/student-visa/
https://www.schengenvisainfo.com/germany-visa/student-visa/
https://www.topuniversities.com/student-info/studying-abroad/how-get-german-student-visa
https://russianvagabond.com/how-to-study-in-germany-without-knowing-german/
https://www.germany-visa.org/student-visa/student-visa-visum-zu-studienzwecken/
https://www.studying-in-germany.org/german-student-visa/
https://studyabroad.shiksha.com/7-steps-to-study-in-germany-for-free-articlepage-1531
